کد مطلب:48401 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » قرآن

قرآن مجيد ميفرمايد: الرُّجْزَ فَاهْجُر، فَاجْتَنِبُواْ الرِّجْس... و يُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْت; رجز و رجس چه فرقي دارند؟

رجز در لغت به معناي در تنگي و شدت قرار گرفتن و دگرگوني و اضطراب آمده است. در قرآن كريم نيز به بلا(ر.ك: اعراف، 134.)، عذاب(ر.ك: بقره، 59.) پليدي و وسوسههاي شيطان(ر.ك: انفال، 11.) و... رجز گفته شده است، زيرا اينها باعث شدت و ضيق و تزلزل و اضطراب انسان ميشوند.(ر.ك: التحقيق في كلمات القرآن الكريم، حسن المصطفوي، ج، ص 47ـ50، مؤسسة الطباعة و النشر / قاموس قرآن، سيد علي اكبر قرشي، ج 3، ص 55ـ54، دارالكتب الاسلامية.)

در آية الرُّجْزَ فَاهْجُر(مدثر،5) نيز براي رجز تفسيرهاي گوناگوني گفته شده است مانند گناه و معصيت، شرك، بتپرستي، پليدي و ناپاكي، اخلاق زشت و ناپسند و هر چيزي كه ماية اضطراب و تزلزل انسان ميشود و او را از مسير صحيح منحرف ميسازد.(ر.ك: الميزان، علامه طباطبايي;، ج 20، منشورات جماعة المدرسين / تفسير نمونه، آيت اللّه مكارم شيرازي و ديگران، ج 25، ص 213، دارالكتب الاسلامية.)

بنابراين رجز معناي جامعي دارد و ميتوان گفت اين آيه هر گونه انحراف و عمل زشت و پليد، و هر كاري را كه موجب خشم و عذاب الهي در دنيا و آخرت ميگردد شامل ميشود. ولي از آن جا كه پيامبر اكرمحتي قبل از نبوت از اين امور پرهيز داشتن، در اين آيه ميتوان گفت به عنوان يك اصل اساسي در مسير دعوت الي اللّه، و نيز به عنوان يك الگو و اسوه براي همگان، روي آن تكيه شده و دستور داده شده تا از آنها دوري شود.(ر.ك: تفسير نمونه، همان، ص 214.)

رجس، در لغت به پليدي، ناپاكي و هر چيزي كه از جهت مادّي يا معنوي موجب نفرت است، گفته ميشود. بنابراين رجس نيز مانند رجز مصاديق فراواني خواهد داشت، چنان كه در قرآن مجيد به شراب، قمار، بتها، ازلام (نوعي بختآزمايي)(ر.ك: مائده،90.)، مردار، خوني كه از بدن بيرون ريخته و گوشت خوك(ر.ك: انعام، 145.) شرك، كفر و كارهاي ناپسند(ر.ك: توبه، 125.) رجس گفته شده است، زيرا همة اينها به لحاظ مادي يا معنوي نفرت آورند.(ر.ك: التحقيق في كلمات القرآن الكريم، همان، ص 51ـ54 / قاموس قرآن، همان، ص 55 / الميزان، همان، ج 16، ص 312.)

در آية إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْت;(احزاب،33) نيز رجس معناي جامعي دارد و هر گونه پليدي و ناپاكي مادّي و معنوي را شامل ميشود و خداوند همة انواع اين پليديها را از اهلبيت (چهارده معصوم:) دور نموده است كه ما از آن تعبير به عصمت ميكنيم و اين آيه يكي از ادلّة عصمت اهلبيت: است.(ر.ك: الميزان، همان.)

بنابراين واژه رجز شامل پليديهاي معنوي و رواني ميباشد، اشاره به خود آن پليديها و آثار رواني آنها در خود شخص است ولي رجس شامل پليديهاي مادي و معنوي است كه تنفر ديگران را نيز برميانگيزاند.